Τη διαφωνία τους με τις διατάξεις του νέου νομοσχεδίου του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου που για την «Αναμόρφωση διαδικασιών απελάσεων και επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών, προσέλκυση επενδυτών και ψηφιακών νομάδων, ζητήματα αδειών διαμονής και διαδικασιών χορήγησης διεθνούς προστασίας και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και υπουργείου Προστασίας του Πολίτη» εξέφρασαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατά τη συζήτηση που έγινε στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης της Βουλής.
Η τοποθέτηση Μηταράκη
«Η χώρα μας δεν είναι πλέον, και ούτε θα ξαναγίνει, πύλη εισόδου για την ευρωπαϊκή ήπειρο. Παράλληλα όμως, θέλουμε να επενδύσουμε στη νόμιμη μετανάστευση. Με κανόνες. Προσφέροντας δεξιότητες και κεφάλαια που έχει ανάγκη η χώρα μας» είπε ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ασύλου, Νότης Μηταράκης.
«Η κατάσταση στο μεταναστευτικό είναι πλέον διαχειρίσιμη σε όλα τα επίπεδα» ανέφερε ο υπουργός και μίλησε για ανάκτηση αξιοπιστίας διεθνώς. Μεταξύ άλλων ανέφερε πως οι μεταναστευτικές ροές, το τελευταίο δωδεκάμηνο, έχουν μειωθεί κατά 86% και στα νησιά κατά 95%.
Σχετικά με τις ροές και τις αναχωρήσεις, ο υπουργός ανέφερε πως πλέον «καταγράφεται θετικό το ισοζύγιο αναχωρήσεων-αφίξεων». Ειδικότερα, είπε πως «στο επτάμηνο, 7.114 άτομα αναχώρησαν με προορισμό, είτε την Ευρώπη είτε τρίτα κράτη, μέσω των μηχανισμών απελάσεων, επιστροφών και μετεγκαταστάσεων υπηκόων τρίτων χωρών και χωρίς σε αυτές να υπολογίζουμε τις μετακινήσεις αναγνωρισμένων προσφύγων, μόνο φέτος και μόνο η Γερμανία, μας έχει αναφέρει 25.000 αφίξεις στη χώρα τους. Την ίδια περίοδο, αφίχθηκαν 4.176»
Αναφορικά με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, ο υπουργός ανέφερε ότι επιταχύνουμε περαιτέρω τις διαδικασίες απελάσεων και επιστροφών.
Σκοπός των ρυθμίσεων αυτών, τόνισε ο κ. Μηταράκης, είναι «η επίλυση των ζητημάτων που προκύπτουν κατά την εφαρμογή των διατάξεων περί απελάσεων και επιστροφών και κατά το δυνατόν, περιορισμός των περιθωρίων για την καταχρηστική άσκηση δικαιωμάτων από τους προς απέλαση ή επιστροφή υπηκόους τρίτων χωρών». Στόχος, πρόσθεσε ο υπουργός, είναι «ο σαφής διαχωρισμός των διοικητικών διαδικασιών απέλασης που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις αλλοδαπών, εν γένει, που συλλαμβάνονται λόγω παράνομης χερσαίας ή θαλάσσιας διέλευσης των εξωτερικών συνόρων της χώρας, από τις διαδικασίες επιστροφής που εφαρμόζονται σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις».
Αναμορφώνεται η διαδικασία παροχής προθεσμίας οικειοθελούς αναχώρησης, σε υπηκόους τρίτων χωρών, των οποίων η παραμονή στην Ελλάδα έχει κηρυχθεί παράνομη, έτσι ώστε το μέτρο της οικειοθελούς επιστροφής να μην υπονομεύει τους στόχους της διαδικασίας επιστροφής ανά περίπτωση. Ειδικότερα, εξήγησε, «μειώνεται η διάρκεια του χρονικού διαστήματος για την οικειοθελή αναχώρηση και αυστηροποιούνται οι διατάξεις που αφορούν στη δυνατότητα παράτασης του διαστήματος οικειοθελούς αναχώρησης».
Ο υπουργός είπε ακόμα ότι εισάγονται ρυθμίσεις που αφορούν την προσέλκυση ψηφιακών νομάδων, καθώς και την είσοδο και διαμονή σπουδαστών και ερευνητών, κατόχων έγκυρων τίτλων σπουδών από κράτος μέλος της ΕΕ, ρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή στη χώρα ενός θεσμού με θετικό οικονομικό αποτύπωμα. Για αυτό και «εισάγουμε νέου τύπου εθνική θεώρηση εισόδου που παρέχει τη δυνατότητα προσωρινής, έως 12 μήνες, διαμονής στην Ελλάδα, σε πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι εργάζονται εξ αποστάσεως με τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας με εργοδότες ή πελάτες εκτός Ελλάδας».
Παράλληλα, με το νομοσχέδιο αυτό, επεσήμανε ο κ. Μηταράκης, εισάγεται η έννοια της «επενδυτικής κινητικότητας» με γνώμονα την προσέλκυση επενδυτών. Πιο συγκεκριμένα, πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι έχουν λάβει άδεια διαμονής ως επενδυτές, για επένδυση σε τραπεζική κατάθεση ή άυλους τίτλους, θα μπορούν να αξιοποιήσουν τα εν λόγω επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία θα ρευστοποιήσουν, μεταβαίνοντας σε άλλη επενδυτική κατηγορία, χωρίς να απολέσουν το δικαίωμα νόμιμης διαμονής για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και να υποχρεωθούν να αναχωρήσουν από τη χώρα, ώστε να λάβουν νέα θεώρηση εισόδου.’
Σχετικά με την αυστηροποίηση των διατάξεων των διαδικασιών παροχής ασύλου, ο κ. Μηταράκης είπε πως ο στόχος τους είναι η αντιμετώπιση φαινομένων κατάχρησης των διαδικασιών ασύλου, που υπονομεύουν και επιβραδύνουν την εν γένει διαδικασία. Βασικά σημεία του προτεινόμενου νομοσχεδίου, όπως εξήγησε, είναι μεταξύ άλλων «η εισαγωγή δυνατότητας απόρριψης αιτήματος διεθνούς προστασίας και στις περιπτώσεις που θα επιτρεπόταν, η ανάκλησή της εάν είχε χορηγηθεί. Πρόκειται για ενσωμάτωση σχετικής διάταξης Οδηγίας περί μη χορήγησης ασύλου όταν ο αιτών θεωρείται ότι συνιστά κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας ή την κοινωνία της Ελλάδας, λόγω τελεσίδικης καταδίκης του για τη διάπραξη σοβαρού εγκλήματος. Μια προϋπόθεση που ως σήμερα λαμβανόταν υπόψη μόνο ενόψει ανανέωσης ή ανάκλησης ασύλου».
Πάνω κάτω τα ίδια είπε ο εισηγητής της πλειοψηφίας, Σταύρος Κελέτσης, που επισήμανε ότι το μήνυμα που εκπέμπεται από τις διατάξεις του νομοσχεδίου, είναι ότι «η χώρα δεν είναι ξέφραγο αμπέλι, έχει σύνορα και από ξηράς και από την θάλασσα» και «στην χώρα θα παραμείνουν όσοι το επιτρέπουν οι διεθνείς Συνθήκες».
Οι θέσεις της αντιπολίτευσης
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Ψυχογιός, ανέφερε πως το κόμμα του θα καταψηφίσει επί της Αρχής το νομοσχέδιο, που όπως επισήμανε έρχεται στη σκιά όσων συμβαίνουν στο Αφγανιστάν το τελευταίο διάστημα, ως απότοκο των γεωπολιτικών συσχετισμών στην περιοχή και των ευθυνών της Δύσης για την κατάσταση.
Κατέστησε σαφή τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι η κυβέρνηση πρέπει να ζητήσει την έκτακτη σύνοδο των οργάνων της Ε.Ε. και του ΟΗΕ, ώστε να προχωρήσει η μετακίνηση όλων όσων κινδυνεύουν σε ασφαλείς, για εκείνους, όμορες χώρες και στη συνέχεια η επανεγκατάσταση απευθείας σε χώρες της Ε.Ε. στις οποίες θα επιμεριστούν με τρόπο δίκαιο και αναλογικό, ώστε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες εκεί.
Ο ειδικός αγορητής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση επιμένει να αναλαμβάνει το ρόλο του χωροφύλακα και της «Ασπίδας» της Κεντρικής Ευρώπης συνεχίζοντας των εγκλωβισμό ανθρώπων, εξακολουθεί να μην προχωρά σε αναστολή των επιστροφών προς το Αφγανιστάν και συνεχίζει να χαρακτηρίζει τους Αφγανούς μετανάστες και όχι πρόσφυγες, παράλληλα με την ΚΥΑ για την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη Χώρα, παραβιάζει δικαιώματα και καθιστά τη χώρα αποθήκη απορριφθέντων δημιουργώντας γκρίζες ζώνες ανθρώπων.
Ο τομεάρχης τόνισε ότι πρέπει σε κάθε περίπτωση να διασφαλιστεί ότι το αυτονόητο δικαίωμα και υποχρέωσης του κράτους να προστατεύει τα σύνορα της χώρας θα φτάνει μέχρι τα όρια της απαρέγκλιτης τήρησης των προβλέψεων του Διεθνούς Δικαίου και της ΕΣΔΑ.
Επί των διατάξεων του νομοσχεδίου ο κ. Ψυχογιός καταλόγισε στην κυβέρνηση ότι συνεχίζει το «ξήλωμα» των εγγυήσεων που σχετίζονται με τις διαδικασίες απελάσεων και επιστροφών, προσπαθώντας να αναγάγει σε πρώτη και αποκλειστική παράμετρο του προσφυγικού τις επιστροφές, ενώ υπάρχουν πολύ πιο σοβαρά ζητήματα στο σύνθετο θέμα της διαχείρισής του.
Οι προθεσμίες για τους προσφεύγοντες επί επιστροφών και απελάσεων γίνονται ασφυκτικές, δίνεται η δυνατότητα σιωπηρής απόρριψης από τη διοίκηση, ενώ υπάρχουν περικοπές στην παροχή άδειας διαμονής για εξαιρετικούς λόγους, εισάγεται, πρωτοφανώς, παράβολο στην υποβολή μεταγενέστερης αίτησης για άσυλο, προτείνεται η στελέχωση επιχειρησιακών μονάδων του υπουργείου -όπως η ΥΠΥΤ- με ένστολο προσωπικό τη στιγμή που έχει καταργηθεί προκήρυξη του ΑΣΕΠ για προσλήψεις, ποινικοποιείται η διάσωση ανθρώπων στη θάλασσα, ακόμα και από αναγνωρισμένες οργανώσεις με ανθρωπιστική δράση στο πεδίο και καταργείται, αντί να μπαίνουν σαφή κριτήρια στην χορήγηση του εργοσήμου βάσει του 13Α, για όσους βρίσκονται σε διοικητική κράτηση, παρατήρησε.
Ο ειδικός αγορητής του ΚΙΝ.ΑΛΛ., Γιώργος Καμίνης, υποστήριξε πως η κυβέρνηση, δυστυχώς, μοιάζει σήμερα να δυσκολεύεται να πράξει ακόμα και τα αυτονόητα και ζήτησε επανειλημμένα να ακουστεί στη Βουλή η άποψη των κατοίκων των νησιών.
Συγκεκριμένα καταλόγισε στον υπουργό «σοβαρότατο θεσμικό ατόπημα» επειδή, όπως είπε, δεν δέχθηκε την πρόταση να προσέλθουν στην ακρόαση φορέων ομάδες πολιτών από τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, όπως η Συντονιστική Επιτροπή Αιρετών και κατοίκων Χίου, αλλά αντ’ αυτού «ο κ. Μηταράκης θεώρησε σκόπιμο να “υποδείξει” στην Εθνική Αντιπροσωπεία ποιοί φορείς πρέπει να ακουστούν και ποιοί όχι, με βάση την προσωπική του άποψη για την αντιπροσωπευτικότητά τους». «Πρόκειται για πρωτοφανή παρέμβαση στο έργο της Εθνικής Αντιπροσωπείας» σημείωσε ο Γ. Καμίνης.
Αναφερόμενος στις επιστροφές, υποστήριξε πως δεν είναι μόνο ότι έχουμε πολύ χαμηλά ποσοστά σε σχέση με τις αφίξεις ή σε σχέση με τους αλλοδαπούς εκείνους, που είτε το αίτημα απορρίπτεται είτε κρίνεται απαράδεκτο και τελούν υπό διοικητική κράτηση, αλλά το ζήτημα είναι πως οι επιστροφές αυτές, στην συντριπτική τους πλειονότητα, απαρτίζονται από υπηκόους της Αλβανίας. Οι παράτυποι μετανάστες που έχουν εισέλθει από τον Έβρο ή από τα νησιά, από τα σημεία στα οποία αντιμετωπίζουμε το μεγάλο πρόβλημα, αποτελούν λιγότερο από το 20% των επιστροφών. Παρατήρησε πως ο εγκλωβισμός στα νησιά φαίνεται να ευνοείται από τα αυξημένα όρια της διοικητικής κράτησης και την συλλήβδην κράτηση αιτούντων άσυλο που προβλέφθηκε με τον Νόμο 4686.
Σημείωσε πως ο στρουθοκαμηλισμός δεν βοηθά και πως η χώρα μας, όσο και η ΕΕ, έχει παραδώσει τα κλειδιά του προσφυγικού στην Τουρκία. Καταλόγισε στην κυβέρνηση ότι για να επιτύχει τους στόχους της προβαίνει ακόμα και σήμερα σε θεσμικές ακροβασίες, που σε κάποιες περιπτώσεις παραβιάζουν τη νομοθεσία της ΕΕ.
H ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ, Μαρία Κομνηνάκα, ανέφερε πως το νομοσχέδιο υλοποιεί κατευθύνσεις ευρωπαϊκών οδηγιών, δηλαδή το ολοένα και πιο αντιδραστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ζητήματα διεθνούς προστασίας και μετανάστευσης. Οι συνεχείς τυμπανοκρουσίες για μείωση των ροών κατά το έτος 2020, όπως και ο κομπασμός της κυβέρνησης για την ανάκτηση του ελέγχου που έχει επιτύχει η ελληνική κυβέρνηση στη διαχείριση του μεταναστευτικού, είπε η βουλευτής, «είναι τουλάχιστον προκλητικές αν θέλουμε πραγματικά να κοιτάμε τη μεγάλη εικόνα». Χαρακτήρισε προκλητικό να αυξάνεται το παράβολο για τους πρόσφυγες, την ίδια στιγμή που μειώνεται το παράβολο για τους «φτωχούς» ψηφιακούς νομάδες, κάτι που μαρτυρά την τοξικότητα και αυτού του σχεδίου νόμου. Τάχθηκε κατά των συντμήσεων στις προθεσμίες, όπως, για παράδειγμα, τη μείωση του χρόνου για την οικειοθελή αναχώρηση. Χαρακτήρισε απαράδεκτη την καθιέρωση της σιωπηρής απόρριψης της αίτησης για παράταση της προθεσμίας οικειοθελούς αποχώρησης. Και μεταξύ άλλων παρατήρησε, πως παραμένει γκρίζα η ζώνη ανάμεσα στην απέλαση και την επιστροφή.
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Αντώνης Μυλωνάκης, δήλωσε πως το κόμμα του θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο αυτό και ζήτησε από τον υπουργό «να το ξανασκεφτεί γιατί δεν λύνει κανένα πρόβλημα, αντιθέτως παράγει νέα». Ζήτησε από τον κ. Μηταράκη να αναφέρει πόσοι είναι αυτοί που έχουν απελαθεί, πόσοι έχουν φύγει, πόσοι έχουν γυρίσει από τις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης που είχαν φύγει το 2015. Δεν μπορεί, ανέφερε, «οι παράνομοι μετανάστες, στους οποίους δίνετε άσυλο να συσσωρεύονται όλοι στην Αθήνα». Υποστήριξε ότι υπάρχει σοβαρό θέμα με τις ταυτοποιήσεις των προσώπων που ζητούν άσυλο και προσέθεσε πως «οι παράνομοι μετανάστες δεν έχουν λιγοστέψει, μόνο επειδή σταμάτησαν οι ροές, αλλά επειδή με τα στοιχεία ενός εμφανίζονται άλλοι 6 με 7 που τον ακολουθούν».
Η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25, Φωτεινή Μπακαδήμα, έκανε λόγο για ακόμα μεγαλύτερη αυστηροποίηση του πλαισίου παροχής ασύλου σε κατοίκους τρίτων χωρών και διευκόλυνση των απελάσεων μεταναστών και αιτούντων ασύλου. Ουσιαστικά, είπε, πρόκειται για μία εκ των υστέρων νομιμοποίηση των παράνομων πρακτικών, που υιοθετούνται από τις ελληνικές αρχές, στο πλαίσιο μιας ρατσιστικής, αλλά και ξενοφοβικής πολιτικής της κυβέρνησης, η οποία ακουμπά, χαϊδεύει, όπως είπε, τα πιο ταπεινά ένστικτα της ελληνικής κοινωνίας, ενισχύοντας κάθε ξενοφοβικό αντανακλαστικό του πιο ακραίου εκλογικού της ακροατηρίου. Υποστήριξε πως το νομικό πλαίσιο γίνεται ολοένα και πιο εχθρικό προς εκείνους που έχουν πραγματική ανάγκη, με το ελληνικό κράτος να κάνει ό,τι μπορεί ώστε να τους ξεφορτωθεί νομότυπα. Παράλληλα, σημείωσε η βουλευτής, το νομοσχέδιο αυτό καλοδέχεται και διευκολύνει πολίτες τρίτων χωρών, που έχουν όμως αρκετά φουσκωμένους τραπεζικούς λογαριασμούς, γιατί σύμφωνα με την αντίληψη της Νέας Δημοκρατίας, επικίνδυνος ξένος είναι μόνο ο φτωχός ξένος, ενώ στο φαντασιακό της θεωρεί πως μπορεί να προσελκύσει ξένους υπηκόους ανώτερων οικονομικών στρωμάτων.
Η επεξεργασία του νομοσχεδίου προγραμματίσθηκε να συνεχιστεί την Τρίτη, 31 Αυγούστου, με την ακρόαση φορέων και στη συνέχεια με την επί των άρθρων συζήτηση, ενώ την Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου θα διεξαχθεί η δεύτερη ανάγνωσή του.
